نگرش لرزه زمين ساختي به زلزله 22 مه 1991 جويم لارستان
نگرش لرزه زمين ساختي به زلزله 22 مه 1991 جويم لارستان
خلاصه مطالب:
منطقه لارستان يكي از مناطق پر خطر در كمربند لرزه خيز زاگرس بوده و طي قرن اخير شاهد زمين لرزه هاي متوسط تا بزرگ بوده است منطقه مورد مطالعه در اين تحقيق بين نصف النهار 6/53 تا 8/54 شرقي و مدارهاي 7/27تا 9/27 شمالي در ناحيه زاگرس مرتفع واقع است. زلزله 22 مه 1991 با بزرگي 7/4 ريشتر بر اساس مقياس امواج سطحي كه منطقه مذكور را به لرزه در آورد يك نمونه از اين وقايع است كه در اين تحقيق سعي گرديده با بررسي پارامترهاي زلزله فوق و همچنين تعيين الگوي درزه و شكستگيهاي موجود در منطقه، روند گسل فعال در اين ناحيه را مشخص گردد.
منطقه لارستان يكي از مناطق پر خطر در كمربند لرزه خيز زاگرس بوده و طي قرن اخير شاهد زمين لرزه هاي متوسط تا بزرگ بوده است منطقه مورد مطالعه در اين تحقيق بين نصف النهار 6/53 تا 8/54 شرقي و مدارهاي 7/27تا 9/27 شمالي در ناحيه زاگرس مرتفع واقع است. زلزله 22 مه 1991 با بزرگي 7/4 ريشتر بر اساس مقياس امواج سطحي كه منطقه مذكور را به لرزه در آورد يك نمونه از اين وقايع است كه در اين تحقيق سعي گرديده با بررسي پارامترهاي زلزله فوق و همچنين تعيين الگوي درزه و شكستگيهاي موجود در منطقه، روند گسل فعال در اين ناحيه را مشخص گردد.
پيش گفتار:
زلزله 22مه 1991جويم با بزرگي 7/4 ريشتر بر اساس مقياس امواج سطحي و 5/4 ريشتر بر اساس مقياس امواج دورني در ساعت 3:13:24 بوقت GMT و ساعت 8:2:3 بوقت محلي در منطقه جنوب شرقي زاگرس به مختصات 12/28 درجه شمالي و 21/54 درجه شرقي به عمق 23 كيلومتر و در فاصله 230كيلومتري از شهر شيراز اتفاق افتاد كه در اثر آن ده خانه مسكوني و 2 باب مدرسه به كلي تخريب و به 170 واحد مسكوني ديگر بين 15 تا 45 درصد خسارت وارد شد.
زلزله 22مه 1991جويم با بزرگي 7/4 ريشتر بر اساس مقياس امواج سطحي و 5/4 ريشتر بر اساس مقياس امواج دورني در ساعت 3:13:24 بوقت GMT و ساعت 8:2:3 بوقت محلي در منطقه جنوب شرقي زاگرس به مختصات 12/28 درجه شمالي و 21/54 درجه شرقي به عمق 23 كيلومتر و در فاصله 230كيلومتري از شهر شيراز اتفاق افتاد كه در اثر آن ده خانه مسكوني و 2 باب مدرسه به كلي تخريب و به 170 واحد مسكوني ديگر بين 15 تا 45 درصد خسارت وارد شد.
بررسي پارامترهاي زلزله جويم
پس از تهيه نقشه هاي هم لرز (ISOSEISMAL MAP) مشخص شد بيشترين شدت بر اساس مقياس مركالي تغيير يافته VI مي باشد. با بررسي برخي پارامترهاي زلزله جويم لارستان با استفاده از فرمولهاي تجربي مقدار انرژي آزاد شده محاسبه گرديد.
Log E= 12/24+1/44 ms (1)
Log E = 4/78 + 2/57 mb (2)
كه در فرمولهاي فوقE انرژي بر حسب ارگ erg مي باشد مقدار انرژي زلزله جويم بر اساس فرمولهاي فوق دو مقدار (19 E 02/1 ) و (16 E 2/2 ) ارگ است. همچنين براي محاسبه حداكثر شدت (Max intensity) با داشتن عمق كانوني زلزله به مقياس ريشتر بر اساس امواج سطحي از فرمول تجربي زير استفاده مي گردد.
Ms =0/67 I + 1/7 log h –1/4 (3)
در فرمول (3 ) I حداكثر شدت زلزله و h عمق كانوني Ms بزرگي زلزله بر اساس امواج سطحي مي باشد. طول مشاهده شده خط اثر گسل روي زمين در عمليات صحرائي برابر 3 كيلومتر مي باشد و خط اثر گسله ايجاد شده بر اثر زلزله جويم در امتداد گسلهاي قديمي است. امتداد N7OW خط اثر گسله اصلي جديد را نشان مي دهد كه با گسله قديمي با امتداد N68W تقريبا در يك راستا قرار دارند.
الگوي درزه ها در اطراف مناطق گسلي
معمولا در اطراف صفحات گسلي الگوي درزه ها تحت تاثير ميدان تنش منطقه گسلش قرار مي گيرد. اين الگو توسط مدلهاي زير بيان مي شود:
1- Poin of stress concentration Model
2- Free surface Model
بر طبق مدل 1 افزايش تنش نرمال در يك منطقه گسلي باعث ايجاد نقاطي در سطح صفحه گسلي با اصطكاك فوق العاده زياد مي شود. مطالعات الاستيكي بر روي نمونه هاي سنگي نشان داد كه در نقاطي از سطح گسل كه اصطكاك زياد مي شود تمركز تنش وجود دارد. تمركز تنش در نقاط اصطكاك صفحه گسلي باعث افزايش سطوح شكستگي سنگ و ايجاد يك الگوي آشفته در اطراف گسل مي گردد.
در مدل 2 درزه هاي ايجاد شده در نزديكي صفحه گسلي، ضمن تبعيت از مسير تنش به اشكال منحني تبديل مي گردند (Rawnsley & Rives & Pett 1992) .
پس از تهيه نقشه هاي هم لرز (ISOSEISMAL MAP) مشخص شد بيشترين شدت بر اساس مقياس مركالي تغيير يافته VI مي باشد. با بررسي برخي پارامترهاي زلزله جويم لارستان با استفاده از فرمولهاي تجربي مقدار انرژي آزاد شده محاسبه گرديد.
Log E= 12/24+1/44 ms (1)
Log E = 4/78 + 2/57 mb (2)
كه در فرمولهاي فوقE انرژي بر حسب ارگ erg مي باشد مقدار انرژي زلزله جويم بر اساس فرمولهاي فوق دو مقدار (19 E 02/1 ) و (16 E 2/2 ) ارگ است. همچنين براي محاسبه حداكثر شدت (Max intensity) با داشتن عمق كانوني زلزله به مقياس ريشتر بر اساس امواج سطحي از فرمول تجربي زير استفاده مي گردد.
Ms =0/67 I + 1/7 log h –1/4 (3)
در فرمول (3 ) I حداكثر شدت زلزله و h عمق كانوني Ms بزرگي زلزله بر اساس امواج سطحي مي باشد. طول مشاهده شده خط اثر گسل روي زمين در عمليات صحرائي برابر 3 كيلومتر مي باشد و خط اثر گسله ايجاد شده بر اثر زلزله جويم در امتداد گسلهاي قديمي است. امتداد N7OW خط اثر گسله اصلي جديد را نشان مي دهد كه با گسله قديمي با امتداد N68W تقريبا در يك راستا قرار دارند.
الگوي درزه ها در اطراف مناطق گسلي
معمولا در اطراف صفحات گسلي الگوي درزه ها تحت تاثير ميدان تنش منطقه گسلش قرار مي گيرد. اين الگو توسط مدلهاي زير بيان مي شود:
1- Poin of stress concentration Model
2- Free surface Model
بر طبق مدل 1 افزايش تنش نرمال در يك منطقه گسلي باعث ايجاد نقاطي در سطح صفحه گسلي با اصطكاك فوق العاده زياد مي شود. مطالعات الاستيكي بر روي نمونه هاي سنگي نشان داد كه در نقاطي از سطح گسل كه اصطكاك زياد مي شود تمركز تنش وجود دارد. تمركز تنش در نقاط اصطكاك صفحه گسلي باعث افزايش سطوح شكستگي سنگ و ايجاد يك الگوي آشفته در اطراف گسل مي گردد.
در مدل 2 درزه هاي ايجاد شده در نزديكي صفحه گسلي، ضمن تبعيت از مسير تنش به اشكال منحني تبديل مي گردند (Rawnsley & Rives & Pett 1992) .
بررسي آماري درزه ها در منطقه مورد مطالعه
مطالعه و بررسي شكستگي ها 31 ايستگاه انتخاب گرديد و پس از ثبت و تجزيه الگوي شكستگي هاي منطقه و گسل ايجاد شده تعين گرديد(اسدي BS 1371 ) با توجه به دياگرامهايي كه پس از چرخش و افقي شدن لايه ها در فضا رسم گرديده چنين به نظر مي رسد كه در ايستگاههاي اطراف خط اثر گسلي، روند درزه هاي موجود در دو دسته (SET) متقاطع مي باشد كه يكي از اين دسته (SET) ها تقريبا در امتداد خط اثر صفحه گسلي فعال شده در منطقه مي باشد. همچنين در اكثر ايستگاهها بخصوص ايستگاههاي اطراف آنتي كلاين جهرم مشخص مي گردد كه درزه ها حداقل در يكي از دسته (SET) ها داراي امتداد 30 تا 40 درجه شمال شرق مي باشند.
مطالعه و بررسي شكستگي ها 31 ايستگاه انتخاب گرديد و پس از ثبت و تجزيه الگوي شكستگي هاي منطقه و گسل ايجاد شده تعين گرديد(اسدي BS 1371 ) با توجه به دياگرامهايي كه پس از چرخش و افقي شدن لايه ها در فضا رسم گرديده چنين به نظر مي رسد كه در ايستگاههاي اطراف خط اثر گسلي، روند درزه هاي موجود در دو دسته (SET) متقاطع مي باشد كه يكي از اين دسته (SET) ها تقريبا در امتداد خط اثر صفحه گسلي فعال شده در منطقه مي باشد. همچنين در اكثر ايستگاهها بخصوص ايستگاههاي اطراف آنتي كلاين جهرم مشخص مي گردد كه درزه ها حداقل در يكي از دسته (SET) ها داراي امتداد 30 تا 40 درجه شمال شرق مي باشند.
|
نتيجه گيري:
با توجه به مدلهاي درزه ميتوان چنين نتيجه گرفت كه جهت نيرو در منطقه از سمت جنوب شرقي و به عبارتي از سمت صفحه غربي مي باشد. با توجه به مشاهدات فيلدي و بررسي آماري درزه ها به نظر مي رسد كه گسل فعال شده بنارويه بخشي از زون تراستي زاگرس مي باشد كه امتداد 70 درجه شمال غربي اين گسل تقريبا با امتداد گسل تراستي زاگرس در منطقه منطبق است. در يك طرف گسل بنارويه يك ساختار ريزشي بزرگ قابل مشاهده است كه خود مويد خروج نمك از قسمتهاي زيرين لايه هاي اطراف منطقه مي باشد. بعلاوه با توجه به پيچش آنتي كلاينهاي جهرم، بند و بسط والهار (ALHAR) كه در راستاي شمال شرق صورت گرفته (Jackson & Mckenzie,1983) و با توجه به اين كه روند درزه ها در اكثر ايستگاهها به سمت شمال شرق مي باشد احتمال وجود خط واره مهمي با روند شمال شرقي- جنوب غربي افزايش مي يابد.
|
| |
+ نوشته شده در پنجشنبه ۱۳۸۷/۰۹/۲۸ ساعت 16:26 توسط علی فاضلی
|
این وبلاگ تمامی موضوعات و مقالات و اطالاعات تخصصی زمین شناسی را که از سایتهای علمی جهان برگرفته شده در اختیار بازدیدکنندگان محترم قرار می دهد.گفتنی است که مطالب موجود در این وبلاگ در نوع خود بی نظیر بوده و از هیچ وبلاگ ایرانی ای کپی برداری نشده است و اگر هم شده منبع آن به طور کامل ذکر شده است.