اوليوين

نام اوليوين از رنگ سبز زيتوني آن گرفته شده است . پريدوت  نام قديمي گونه هاي اوليوين مي باشد . ترکيب شيميايي کلي اوليوينها به صورت (Mg,Fe)2SiO4 است. اوليوينهاي غني از منيزيم داراي رنگ سبز مايل به زر د و سبز و زيتوني و اوليوينهاي غني از آهن سبز مايل به قهوه اي هستند. سختي آنها بين 5/6 تا 7 مي باشند.

 

 

محيط پيدايش اوليوينها

اوليوين کاني نسبتاً رايج در داخل سنگهاي آذرين دروني و خروجي بازيک و اولترابازيک نظير گابرو، بازالت، پريدوتيت  و دونيت  است . دونيت به سنگي گفته مي شود که 95 درصد آن از اوليوين تشکيل شده است . اين سنگ که با ارزشترين سنگ از نظر اقتصادي براي استخراج اوليوين است مي تواند همراه با کمپلکسهاي اولترابازيک مثل کمپلکس بوشفلد ، اسکارگارد  و دايک بزرگ زيمبابوه و يا همراه با مجموعه هاي افيوليتي مشاهده گردد. اوليوين به صورت دانه هاي شيشه اي در شهابسنگها نيز مشاهده مي شود . اوليوينها در صورت دگرساني به کانيهاي گروه سرپانتين مثل کريزوتيل، منيزيت و اکسيد آهن تبديل مي شوند.

 

کاربرد اوليوينها

از اوليوين به صورت گسترده در صنايع ديرگداز استفاده مي شود. اوليوين به دليل نقطه ذوب بالا ( 1890 درجه سانتي گراد )، رسانايي گرمايي خوب، ظرفيت گرمايي بالا (که به آن مقاومت در برابر شوک گرمايي مي دهد ) و ضريب انبساط گرمايي پايين از مدتها پيش به عنوان ماسه ريخته گري استفاده مي شد . برتري ديگر اوليوين آن است که مانند ماسه هاي سيليسي براي سلامتي مضر نبوده و خطر ابتلاء به بيماري سيليسکوسيس براي کارگران وجود ندارد . يکي ديگر از کاربردهاي اوليوين، استفاده از آن در صنايع شستشوي ماسه اي  است بدليل سخني 5/6 تا 7.

کاربرد ديگر اوليوين، توليد سرباره در تهيه فولاد از آهن به ج اي آهک و دولوميت است . از ميان کاربردهاي اوليوين مي توان به تهيه آجرهاي ديرگداز اشاره نمود. چگالي بالاي اوليوين باعث شده که از آن به عنوان بالاست در سکوهاي نفتي درياي شمال و نيز پوشاندن لوله هاي زيردريايي استفاده شود . منظور از بالاست خرده سنگهاي زاويه داري است که خطوط راه آهن بر روي آنها قرار داده مي شوند. از اوليوين براي تأمين منيزيم خاک نيز استفاده مي شود. در قديم از نوع شفاف اوليوين که به پريدوت يا زبرجد معروف بود براي تزئين و جواهرسازي استفاده مي کرده اند . قبل از استفاده از اوليوين لازم است عمليات شستشو، خردايش و دانه بندي بر روي محصول استخراج شده به عمل آيد.

 

توليدکننده هاي اوليوين در دنيا

برمه و امريکا توليدکننده اوليوين جواهري هستند . توليد اوليوين در سال 1989 در دنيا حدود 4 ميليون تن بوده است . نروژ و اسپانيا بزرگترين توليدکننده اوليوين در جهان هستند. کشورهاي سوئد، روسيه، استراليا، ژاپن، نيوزلند، زيمبابوه، افريقاي جنوبي، امريکا، کالدونياي جديد، ايتاليا، يونان، هند، برزيل و کانادا از ذخاير مهم اوليوين برخوردار هستند.